De zon is in het land en het kwik stijgt vlotjes boven 25 graden. De terrassen zitten vol, de scholen lopen leeg en er hangt een uitgelaten sfeer. Dat de zomer dit jaar weer veel gezelligheid, samenhorigheid en zelfs zwart-geel-rood zal meebrengen staat buiten kijf. Toch is er ook een donkerder kantje aan het favoriete seizoen van vele Belgen: de cijfers rond huiselijk geweld. Ook het EK speelt een specifieke factor.
Gezinsdrama‘s in augustus
Onderzoekers aan de universiteit van Birmingham City analyseerden 59 gevallen van gezins- en/of familiedrama’s tussen 1980 en 2012. Een gezinsdrama, ook wel familiedrama genoemd, is een situatie waarbij iemand gezinsleden vermoordt en later vaak ook kiest voor zelfdoding. Helaas bevestigt onderzoek dat vrouwen en kinderen disproportioneel slachtoffer zijn van dit type moord.
Uit de resultaten van het onderzoek bleek dat bijna 20 procent van alle gevallen plaatsvonden in augustus, en bijna de helft van de gevallen tijdens het weekend. Deze resultaten worden deels verklaard door de verandering van structuur en planning tijdens deze periodes. Zo hebben alleenstaande ouders vaak een specifieke weekend- en/of vakantieregeling, waardoor het contact met kinderen en (ex-)partners langduriger en frequenter is.
Het ontbreken van school- en werkuren zorgt daarbij voor een grotere kans op frustraties en ruzies. De zomer blijkt dus een trieste piek te zijn in familiedrama’s, maar het is zeker niet de enige trigger die we kunnen verwachten gedurende de komende weken.
EK als trigger
Naar aanleiding van het Europees Kampioenschap lanceerden verschillende hulporganisaties in het Verenigd Koninkrijk een opvallende campagne rond huiselijk geweld. De Universiteit van Lancaster publiceerde na een langdurige studie resultaten over de connectie tussen Britse voetbalmatchen en meldingen rond huiselijk geweld. Die resultaten zijn choquerend, met een stijging van maar liefst 38 procent wanneer het mannelijke Engelse voetbalteam verliest. Zelfs wanneer de ploeg wint of gelijk speelt, stijgen de cijfers aanzienlijk.
VRT NWS ging aankloppen bij vzw Zijn, Beweging tegen Geweld om te polsen hoe dit in ons land zit. Hoewel er ook hiervan geen specifieke cijfers bestaan, bevestigt de vzw dat we mogen uitgaan van een vergelijkbare situatie. De vzw duidt op de toxische combinatie die vaak aanwezig is tijdens en na voetbalmatchen: intense emoties en alcohol.
"Denk aan frustratie en teleurstelling. Zeker samen met die alcohol, is dat een toxische cocktail. Dan kan de kleinste aanzet voor sommigen al voldoende zijn om tot geweld over te gaan, geweld waar heel het gezin onder kan lijden."
Wat met België?
(Intra)familiaal geweld, huiselijk geweld, partnergeweld: het ontbreekt niet aan termen om situaties te beschrijven waarin een (ex-)partner, ouder, familielid of vriend geweld pleegt. Ook het type geweld kan onderling verschillen. Denk aan fysiek geweld en mishandeling, maar ook aan psychisch of financieel geweld. De verscheidenheid aan definities maakt het moeilijk om eenduidige cijfers te vinden over het fenomeen. Om toch een beeld te kunnen schetsen van de grootte van de problematiek in ons land, gebruiken we de cijfers van hulplijn 1712. Deze federale hulplijn is bereikbaar voor alle vragen en meldingen rond geweld, misbruik en kindermishandeling.
In 2023 ontving hulplijn 1712 een totaal van 9424 oproepen. Dat zijn er gemiddeld meer dan 25 per dag en meer dan drie keer zoveel als in 2012.
Ze identificeerden daarbij 12799 mogelijke slachtoffers van geweld, waarbij meer dan 85 procent in familiale situaties. 59 procent van de slachtoffers zijn minderjarig en er zijn bijna dubbel zoveel vrouwelijke als mannelijke slachtoffers. Dit zijn confronterende cijfers, en vermoedelijk slechts het tipje van de ijsberg. De drempel naar hulp is hoog, en de hulplijn is omwille van ondersubsidiering niet altijd bereikbaar.
De oorzaken van huiselijk geweld zijn zeer uiteenlopend. Zo kan jaloezie of financiele onrust een trigger zijn, maar ook een scheiding of andere emotionele gebeurtenis kan geweld aanwakkeren. Het blijft dus belangrijk om alert te zijn en hulp te zoeken indien nodig.
